اصطلاح «رولر» (چرخان) اصطلاحی است که در همه ی دنیا استفاده می شود .ما به تیپ خاصی از کبوتر های پرشی که پروازی شبیه هم دارند و در آسیا ، اروپا و آمریکا پراکنده اند «رولر» می گوییم.
ویژگی های کبوتر های رولر بیشتر در پرواز شبیه هم می باشد ولی از نظر رنگ و فرم در هر خطه ی جهان گوناگون هستند.سبب دادن لقب رولر «Roller» به این تیره از کبوتر های پرشی ، که پروازی بین ۳ تا ۸ ساعت دارند ؛ به خاطر نوع پرواز آنهاست.
رولر ها ابتدا اوج گرفته و در هنگام پرواز یکباره سر را به سمت دم (به عقب) برگردانده و ده پشتک پیاپی می زنند.کبوتر در این هنگام به سرعت ارتفاع کم کرده ( تا ۳۰ متر) و سپس به پرواز نرمال خود ادامه می دهد تا دوباره اوج بگیرد. اگر کبوتر های رولر حرکت Roller (یعنی چرخان) انجام ندهند ، بی ارزش بوده و اصیل نمی باشند.
از گونه های رولر های اروپا و آمریکا می توان به American Show roller ، Birmingham roller وGerman roller اشاره کرد.
اما اینگونه به نظر می رسد که ریشه ی بیشتر این نژادها به خاورمیانه و آسیا ( هندوستان ، ایران ، عراق ، سوریه و ترکیه) بر میگردد . ما در اینجا رولر های کشور ترکیه را که به شش گروه دسته بندی می شوند ، بررسی می کنیم.
۱ـ اورینتال رولر : این نژاد کهن و شناخته شده پدر بسیاری از رولرهای امروزی جهان به ویژه اروپایی می باشد .از نظر ظاهری ، جثه ای متوسط داشته و شیوه ی ایستادن آن خاص می باشد .سینه پهن و کمی به سمت جلو بوده ، پاها قرمز تیره و بدون پر می باشد. بال خود را پایین دم نگه می دارد و شمار دم بین ۱۴ تا۱۸تا می باشد. در رنگ های گونا گونی دیده می شوند (قرمز ، زرد ، سبز ، سیاه ، سفید و رنگ هایی مانند به سرور و همای تهران ) .
۲ـچاکال :کبوتری از نژاد رولر ها ی ترکیه است و در جهان آن را به نام (Cakal roller) می شناسند.آگاهی زیادی از پیشینه ی این کبوتر در دسترس نمی باشد ولی بنا بر یک نوشته ی آلمانی این کبوتر حدود صد سال است که در لیست کبوتر های جهان قرار دارد و تمام ویژگی های پرواز رولر ها را دارا می باشد . پروازی طولانی و در ارتفاعی بلند دارد .چاکال ها به دو رنگ قرمز و گلی دسته بندی می شوند که هر کدام از رنگ ها دارای دو نوع بال سفید و دم بال سفید می باشند. شوم بختانه امروز شمار این کبوتر ان به روز به روز در حال کم شدن است .
یک چاکال ناب نباید کمتر چهار ساعت بپرد بلکه باید پروازی تا هشت ساعت داشته باشد . کبوتر های چاکال را پیش از غروب تابستان هوا می کنند ( در دسته ای ۲ تا ۸ تایی ) ؛ کبوتر ها آرام آرام در آسمان ناپیدا می شوند ، به طوری که فقط با دوربین می توان آن ها را دید.خورشید غروب می کند و فردا بامداد همراه با سپیده ی سحر (۵ صبح) کبوتر ها دانه دانه به خانه بر می گردند .
۳ـ بورسا رولر : نام خود را از شهر بورسا درشمال غرب ترکیه گرفته است و به صورت فشرده در بورسا و دهکده های کناری آن نگهداری می شود . سرزمین مادری اش نا پیداست و در نزدیکی ۶۰۰ سال پیش به دست وزیر دولت عثمانی به شهر بورسا آورده شده و گسترش یافته است . پروازی سریع داشته و توانایی مانور زیادی در هوا دارد . در دسته های ۸ تا ۲۰ تایی پرواز می کنند و عمق آشنایی این کبوتران ( یعنی فاصله ی برگشت به خانه ) به آسانی تا ۵۰ کیلومتر می باشد . رنگ ها ی بورسا عبارتند از : زاغ ، سفید ، پشت دار سیاه ، دم دار ، کله سبز و...
۴ـ تراکیا رولر : نام این کبوتر از شهر ترکیا واقع در خطه ی اروپایی ترکیه ( یونان کهن ) گرفته شده. در جهان این نژاد را به نام Thrace roller می شناسند و احتمالا با اورینتال رولر و رولر های بلغار هم خانواده می باشد . جثه ای متوسط دارد و بال ها بالای دم قرار می گیرد و پاهایشان کمی کوتاه است . در این نژاد ، نوک کوتاه نشانه ی خراب شدن به وسیله ی دو رگه گیری این کبوتر با نژاد های دیگر است. چشم ها باید سفید باشد ( به جز کبوتر های مهر ) . این نژاد به پنج رنگ گوناگون می باشد : قرمز ، سبز ، سفید ، آبی و زرد . که به جز سبز هیچ کدام خال ندارند و یکدست هستند.
تراکیا به سبب دو رگه گیری با کبوتر های دیگر ، توان پرشش کم شده ولی با این حال بلند و طولانی می پرد (بین ۳ تا ۵ ساعت) . این نژاد به سبب در مایه پریدن ، شهرت ویژه ای دارد . تراکیا در دسته های ۱۰ تا ۳۰ تایی می پرد. ولی در هوا به گروه های کوچک حتی تکی تقسیم می شود .
۵ـ ازمیر رولر : کبوتریست از شهر ازمیر در غرب ترکیه ، که در سال ۱۸۹۰ میلادی به صورت رسمی در المان شناخته و استاندارد های آن مشخص شده است . ازمیر رولر ها کبوترانی شاد و پر جنب و جوش بوده ، با پروازی دایره وار و سریع ارتفاع می گیرند . اندازه ای متوسط داشته ، ۱۴ تا ۱۸ دم دارند . رنگ چشم حتما روشن است و در رنگ های گوناگون از جمله : سیاه خال دار ، سبز خال دار ، سرور و ... دیده می شوند .
شوم بختانه این نژاد باستانی روز به روز به نقطه ی انقراض نزدیک شده و شمارشان در جهان به چند صد تا هم نمی رسد .
۶ـ ملاقات رولر : نام این نژاد که از واژه ی عربی ملاقات (دیدار) گرفته شده و همین نشان دهنده ی این است که شاید این نژاد از دورگه گیری نژاد بورسا رولر با کبوتر های وحشی یا دیگر رولر های کهن به وجود آمده . شمار این نژاد امروزه بسیار کم شده است ، حتی در شهر های استانبول و بورسا که روزی جایگاه اصلی پرورش این نژاد بوده .
ملاقات مانند همه ی رولر ها در ارتفاع بلند و طولانی پرواز می کنند و از دیگر ویژگی های این نژاد برگشتن به خانه از فاصله ای دور است . پا ی ملاقات کمی کوتاه بوده و شمار دم در این نژاد ۱۲ تا می باشد . ۷ شاه پر و تمامی دم حتما سفید بوده و چشمان تا به تا ترجیح داده می شود ( یکی تیره ، یکی روشن ) .
اورینتال رولر: قرمزی یکی از رنگ های متداول این نژاد می باشد.
اورینتال رولر پدر بیشتر رولر های امروزی می باشد.
نژاد اورینتال رولر دارای رنگ های زیبا و گوناگونی می باشد.
چاکال رولر : این نژاد در دو رنگ قرمز و زرد دیده می شود.
تراکیا رولر : نژاد ی پرشی است که بدون دوربین دیده نمی شود.
تراکیا رولر : به دو دسته ی کاکلی و بدون کاکل دسته بندی می شوند.
بورسا رولر نژادی شاد و پر جنب و جوش می باشد.
ملاقات رولر : چشم تا به تا یکی از ویژگی های بارز این نژاد می باشد.
