نگهداری از پرندگان بیمار همیشه سخت است و اگر حواسمان نباشد می تواند باعث مرگ این جاندار شود
در منازل ما پرندگانی وجود دارند که نیمه وحشی هستند و دست زدن به آنها به راحتی دست زدن به سگ یا گربه نمی باشد، کبوتران جزو آن دسته از جانوران می باشند ، و نکته که بسیار مهم است این است که بیماریهای آنها همیشه مخفی می باشد و برای تشخیص آن باید دارای علم و تجربه کافی در این خصوص باشیم.
نویسنده امید وار است بعد از خواندن این مقاله کسانی که با بیماریهای پرندگان در خانه مواجه میشوند دقت بیشتری در درمان آنها انجام دهند.
امروز به موضوع سرما خوردگی اشاره خواهیم نمود:
سرماخوردگی چون یک بیماری تنفسی است نشانه های آن در دستگاه تنفسی دیده می شود.
نشانه ها به صورت زکام بروز می کند که شامل تورم ملتحمه چشم ،اب ریزش از چشم و بینی ، صداهای تنفسی و تنفس با دهان باز مشاهده می شود، سرفه وعطسه نیز از نشانه های بیماری است .
پرندگان مبتلا دارای رشد ضعیف بوده ومعمولا از خوردن و آشامیدن در فرم های شدید امتناء می کنند.
میزان مرگ و میر بیماری به تنهایی زیاد نیست و معمولا" 3-5 درصد بیشتر نمی باشد ولی در صورتیکه با بیماری دیگری مخلوط شود مرگ ومیر بالا رفته وگاهی تا 20% درصد نیز می رسد.
عوامل مستعد کننده زیادی در پیشرفت بیماری دخالت دارندکه مهمترین آنها عبارنتد از:
نیو کاسل ، بیماری برونشیت و کلی باسیلوز می باشند.
عوامل ضعیف کننده که ناشی از بدی پرورش و همچنین بدی تغذیه و یا بیماریهایی نظیر کوکسیدوز، در تشدید بیماری موثر است. تهویه ساین از مسائل بسیار مهم پرورش طیور است.
درمان : درمان بیماری معمولا" با استفاده از آنتی بیوتیکیهای موثر بر روی مایکوپلاسما صورت می گیرد که مهمترین آنها تایلوزین ،اسپیرامایسین، تتراسیکلین ،لینکومایسین، لکو مایسین می باشد .
این داروها را می توان به صورت مخلوط با آب ، غذا و بعضی از آنها را به فرم تزریقی مصرف نمود .
علائم ظاهری C.R.D تا حدودی شبیه به نیوکاسل است البته در اینجا تلفات مانند بیماری نیوکاسل وجود ندارد.
از علائم عمده بیماری سرفه و عطسه و خرخر کردن و گاهی آب آمدن از بینی است .
در ضمن چشم ها حالت آبکی و بادکرده به خود می گیرند و اینحالت است که مرغدارها به آنها سر بادکرده می گویند و اغلب خیال می کنند که مرغهایشان به کریزا مبتلا شده اند.
در حالی که این حالت بیشر مربوط است به C.R.D نه کریزا، زیرا در کریزا صورت ورم می کند . این تشخیص تفریق C.R.D و کریزا می باشد.
به کاربستن اصول پرورش : از نظر پرورش و بهداشت مهمترین مسئله ای که باید به آن توجه کرد موضوع تهویه صحیح می باشد .
با توجه به اینکه گرمای کافی به خصوص در چهار هفته اول برای جوجه لازم است ونبایستی این گرما را با بستن پنجره و هواکش تامین کرد .
وجود گازآمونیاک و گازکربنیک در اثر تهویه بد و کم شدن میزان اکسیژن در به وجود آمدن این بیماری نقش مهمی دارد .
علاوه بر به کار بستن اصول صحیح پرورش و به خصوص تهویه بایستی برای از بین بردن میکروب C.R.D که از روز اول در بدن جوجه ها است نیز اقداماتی به عمل آورد .
بیماری برونشیت :
بروشیت التهاب دیواره لوله های برونش یا نایژه ها که نای را به شش هامتصل می کنند، است. هنگامیکه برونش ها ملتهب می شوند و یا عفونی می شوند، هوای کمتری می تواند به شش ها یا از شش ها جریان پیدا کند و یک موکوس یا خلط سنگین در راه های هوایی تشکیل می شود.
بیماری برونشیت عفونی ( ib ) ، که بیماری برونشیت عفونی پرندگان نیز نامیده میشود ، نوعی بیماری ویروسی بسیار مسری تنفسی مرغ هاست که مشخصه آن ضایعات نایی ( tracheal ) ، سرفه و عطسه میباشد .
بیماری برونشیت عفونی یک بیماری حادخیلی مسری است که باعلائم تنفسی درماکیان مشخص می شود.
این بیماری در صورت همراهی با عفونت ناشی از باکتری E.COLI ممکن است تشدید شود.
عامل بیماری: یک نوع ویروس ازخانواده کروناویریده می باشدمکانیسم ایجاد بیماری :برونشیت مزمن به دنبال نوعی التهاب در مجاری هواییبزرگ (برونش‌ها) و کوچک و اپیتلیوم آلوئولهای ریوی ایجاد میشود.
التهاب مربوط بهبرونشیت بواسطه افزایش سلولهای التهابی اطراف برونشیولها در پاسخ به محرکهای سمی ،میکروبی و یا التهابی ایجاد میشود.
در واقع افزایش فعالیت مواد اکسیدان و کاهش فعالیتآنتی اکسیدان‌ها عامل بروز این التهاب است
انتقال ویروس برونشیت عفونی : ویروس بیماری برونشیت عفونی به سرعت در میان طیور پخش می شود . پرندگان مستعد به بیماری اگر در اتافی با پرندگان بیمار نگهداری شوند پس از 24 ساعت علائم بیماری را از خود بروز میکنند .
ویروس عامل این بیماری پس از 24 ساعت در بورس ، کله ها ، ریه ها و نای پرندگان آلوده به این بیماری وجود دارد .
اخیرا به اثبات رسیده است که ویروس واکسن IBV در ارگانهای مختلف داخلی برای 163 روز یا بیشتر زنده باقی می ماند .
در خلال این دوره ، ویروس ممکن است بصورت دوره ایی در مدفوع و ترشحات بینی پخش شود .
میزان شیوع و مرگ و میر : این بیماری ، توانایی آلودگی تمامی پرندگان موجود در یک گله را دارد .
اما میزان تلفات ناشی از بیماری متفاوت بوده و به عواملی چون : شدت ویروس ، سروتایپ ویروس ،سن گله درگیر ،وضعیت ایمنی گله درگیر ، کیفیت ایمنی فعال و همچنین مادری در گله درگیر،بیماریهای ثانویه باکتریایی ،استرس های محیطی و... بستگی دارد .
بر اساس تحقیقات صورت پذیرفته ، برخی از سویه های تنفسی و NephroPathogenic چون DE072 سبب بروز تلفاتی شدید در گله های تحت پرورش میشوند .
این در حالیست که سویه هایی چون T استرالیایی سبب بروز تلفاتی اندک میشوند .
میزان تلفات این بیماری در جوجه هایی با سن کمتر از 6 هفته بالا میباشد ( 25 درصد یا بیشتر ) در حالیکه در جوجه هایی با سن بیش از 6 هفته ، بطور معمول اندک است .
مقاومت ویروس دربربرعوامل شیمیایی وفیزیکی :- درحرارت 56درجه سانتیگراد پس از 15دقیقه غیرفعال می شود- درمحیط های اسیدی وقلیایی غیرفعال می شود- اکثرضدعفونی کننده های موجود درداروخانه ویروس راازبین می برند،
حال ازگیاه اسپند با نام علمی peganum harmalaو فواید سوزاندن ان در لانه کبوتران بگوییم:
این گیاه دارای خواص بسیار زیادی میباشد که از قدیم الایام مورد استفاد ما ایرانیان بوده وهست سوزاندن اسپند در لانه خیلی بهتر از زدن اسپری های خوش بو کننده است پس سعی کنید از به جای خوشبو کننده از اسپند استفاده کنید البته مصرف بیش از حد هم سرطان زا میباشد.
برویم سراغ اصل مطلب یعنی فواید اسپند: این گیاه به اعتقاد دانشمندان امریکایی دارای خواص ارام بخش میباشد و به دنبال این هستند که از این گیاه داروی ارام بخش درست کنند البته پزشکان قدیمی ایران زمین نیز از ان برای درمان چندین مریضی استفاده می کردند که از جمله ان از بین بردن انگلها میباشد از خواص دیگر این گیاه ضد عفونی کننده و از بین برنده باکتریها و ویروسها در محیط میباشد که این قسمت از خواص این گیاه به درد ما کبوتر بازان بیشتر میخورد که همیشه به دنبال این هستیم که چگونه محیط لانه کبوترانمان را ضد عفونی کنیم این گیاه(اسپند)از این خاصیت برخوردار است پس چرا از خوشبو کننده ها استفاده کنیم در حالی که چنین ماده خوب وجود دارد هم خوشبو میکند و هم لانه را ضد عفونی.
روش استفاده از این خاصیت:
تمام کبوتران را در داخل لانه نگه دارید همه روزنه های لانه را بگیرید تا هوا بسیار کم از داخل به بیرون برود سپس در داخل لانه به مقدار زیاد اسپند دود کنید تا کاملا همه جا مه الود شود بعد از ان شاهد خواهید بود که کبوتران شروع به عطسه کردن میکنند که این برای درمان عفونتهای موجود در بدن کبوتر مفید میباشد و با عطسه کردن از بدن کبوتر خارج میشود این عمل را تا 10 دقیقه انجام دهید سپس بگذارید کبوتران به هوای ازاد بیایند تا هوای تازه بخورندو اب تازه در اختیارشان قرار دهیدتا اب تازه و هوا به انها نشاط دهد.
پشکل ماچه الاغ یا الاغ ماده جوان :
در طب المفید بوعلی سینا برای سینوزیت توصیه شده بصورتی که اگر پودر بشه و در پیپ یا چوپوق کشیده بشه دفع سینوزیت میکنه که همین اثرش برای پرندگان هم مفیده، پس دوستانی که دسترسی دارن برای ضدعفونی کردن گنجه استفاده کنن
نکته :استفاده از اسپند ۲ روز قبل و ۵ روز بعد از واکسیناسیون ممنوع است
