چند روز پس از پرش تیرماه و بعد از اینکه جفت ها را خوب تقویت کردیم و یا اینکه در اواسط بهمن ماه که بهترین تاریخ 10 اسفند ماه است به این دلیل که شما می توانید جوجه را برای تیرماه امتحان کنید.

 ( پرورش جوجه ها )

 زمانی که کبوترانتان اولین تخم شان را کردند در یک دفتر تاریخ بزنید و ثبت کنید تا اگر خدای ناکرده مجبور شدید تخم یا جوجه ای را جابجا کنید با توجه به تاریخ موجود ، تخم را در زیر کبوتری قرار دهید که با آن هم تاریخ است .

 اگر جفتی تک جوجه داشت و خواستید با جفت تک جوجه دیگر آنرا دو تا یکی کنید حتما" یکی از جوجه ها را با علامت رنگ مشخص کنید تا در زمانیکه احتمالا" آنها شبیه و همرنگ هستند براحتی آنها را تشخیص دهید .

به یاد داشته باشید که هیچ وقت تخم زیر حیوان را تکان ندهید،علامت مهمی که شما متوجه می شوید که تخم در زیر حیوا ن گرفته و جوجه آن در حال رشد می باشد این است که درروزپنجم به بعد رنگ تخم مات وتیره می شود زمانی که تخم در زیر کبوتراز دست مالی کردن پرهیز کنید ولی هر چند وقت یکبار تخم ها را چک کنید اگر به تخم ها دست بزنید مشکلی پیش نمی آید وکبوتر باز هم روی آن می خوابد اگر جایش را می خواهید تغییر دهید حتی الامکان این کار را انجام ندهید بهتر است ،ولی در صورت اجبار آن را حتما با تشتی که رویش خوابیده جابه جا کنید زیرا کبوتر به بوی لانه اش آشناست وبا تغییر آن روی تخم نخواهد خوابید.

 مدت زمانی بین 17 الی 22 روز که بستگی به گرمی وسردی هوا دارد تا تخم سر باز کند وجوجه کبوتر به اذن پروردگار قادروتوانا چشم به جهان هستی بگشاید.


 درجه حرارت لازم  برای این اتفاق بهتر است بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد بالای صفر باشد اگرکمتر است با  پیچیدن پلاستیک نازک در گنجه وبا روشن کردن لامپ دمای لازم را بوجود آورید،  جایی برای تهویه حتما در نظر بگیرید .


نکته : گردهای سفید که مانند پودری از روی پوست وبدن کبوتر به روی زمین میریزد از مجرای تفسی وارد ششهای کبوترشده وموجب عفونت ، آسم وتنگی نفس در کبوتر می شود (در دراز مدت) و به  ویژه در جوجه های نورس وزیر 40 روزه.

درصورتی که به هر دلیلی تخم زیر حیوان ترک برداشت اگر تخم، ده روزرا، در زیر  حیوان رد کرده بود آن را دور نیندازید وقسمت شکسته شده سطحی را با توجه به اینکه لایه زیری سوراخ نشده باشد(تخم از دو قشای 1- سخت بیرونی که به رنگ کرم روشن و یا تیره می باشد 2- لایه زیری که پرده ای نازک است)را با فضله حیوان ترمیم کنید.

 اگر تخم در زیر حیوان، در شانزده روزگی، حتی اگر پرده نازک زیر قشای بیرونی هم پاره شد تخم را دور نیندازید و بگذارید تخم در زیر حیوان بماند تا جوجه از زردی تخم تغذیه  و خود از تخم بیرون بیاید،درزمانی که جوجه قدرت بیرون آمدن از تخم را پیدا کند از داخل به تخم فشار می آورد وروزنه ای را برای نفس کشیدن  خود فراهم می کند.

 این کار بسیار اشتباه است که کسی بخواهد تخم را باز وبه جوجه در بیرون آمدن از تخم کمک کند زیرا جوجه از آن روزنه هوا می گیرد وسطح پوست خود را خشک می کند، نافش خشک ومسدود می شود، مدفوع می کند وازتخم خارج می شود. 

 در زمانی که جوجه از تخم بیرون می آید به سطح زیرجوجه در تشت توجه کنید چون بدن جوجه ازغضروف بسیارنرم تشکیل شده اگرسطح اریب ویا شیب دارباشد موجب می شود پای حیوان در جوجگی شکل ناپسندی به خود بگیرد

 بعد تولد جوجه کبوتر ها وعده غذایی به دو بار در روز باید افزایش یابد وعده صبح باید مقداری باشد تا اضافات باقی نماند ودر وعده عصر دان باید در جلوی جفت جوجه دار باقی بماند به اندازه ای بریزید که بخورند و دان زده نشوند یعنی دانه های آخری را با اکراه بر دارند چون کبوتر نر وماده هردو ابتدا به تغذیه جوجه هایشان مشغول می شوند وپس از سیر کردن جوجه هایشان خود مشغول تغذیه می شوند آب به هیچ وجه از جلوی کبوتر جوجه دار برداشته نمی شود.

 دانه شما مخلوطی از ارزن 40 % که بیس اصلی است و به همراه آن 60% بقیه را قره ماش نهاوندی خاکستری ( نوع اردبیلی سیاه و سفت است ) ، کافیشه ، گاودانه و عدس ریز بدهید.

 از گندم بهیچوجه و در هیچ فصلی استفاده نکنید چون مضرات آن بیش از منافع آن است . استفاده از دانه گندم بخاطر داشتن مواد سلولزی علاوه بر بزرگ کردن دستگاه گوارش حیوان سبب اسهال و حتی جایگزینی مواد مضر در بدن پرنده می شود.

 همیشه ارزن بعنوان بیس و پایه اصلی بانضمام جو ، گاو دانه ، قره ماش ، کافیشه ، عدس ریزهمراه با دان پارس تازه و سفت که راحت پودر نشود که اگر با انگشت فشار دهید به دونیم شود اما پودر نشود در سبد غذایی کبوترانتان قرار دهید .

 کبوترانتان را طوری عادت دهید که گاهی اوقات هر ماه یکبار سبزیجات خرد شده را نیز مصرف کنند و حتی اگر امکان دارد دو ماه یکبار هم بهشون قدری برنج پخته خیلی خیلی خیلی کم نمک و بدون روغن بدهید که مفید است .

 توضیح مهم : از آنجا که کبوتران دانه جو را خیلی دوست ندارند در صورت مصرف ، حتما" آنرا ابتداء و قبل از سایر دانه ها بهشون بدهید .

 نکته : حتما" زمانی که کبوتران داخل جفت کن را روزانه برای رفع خستگی و نظافت جفت کن ها بیرون می آورید بهشون گل شور بدهید(برای جلوگیری از دون سوز شدن جوجه ها) ، ناخن های بلندشان و پاهایشان را که فضولات بهشان می چسبد برای جلوگیری از گسترش بیماریهای قارچی تمیز نموده و آب تنی موقتا" از زمان تخم گذاری تا زمانیکه جوجه ها کوچکند ممنوع است . 


 در صورت بیمار شدن جفت جوجه دار از دادن دارو به کبوتر خوداری کنید وجوجه ها رو به زیر یک کبوتر حمال انتقال دهید وبعد درمان را شروع کنید در زمانی که کبوتران جوجه دارن باید از به پرواز در آوردن آنها خوداری کرد وهمچنین از بیرون آوردن آنها از گنجه خوداری کرد امکان بروز بیماری ومبتلا کردن جوجه ها یشان ممکن است (چون کبوتر دان را به جوجه بر می گرداند پس اگر دارویی به جفت جوجه دار بدید آن را به جوجه می دهد و ممکن است  جوجه دچار مسمومیت دارویی شود وبمیرد )


 از دادن ویتامین ومکمل در 7 روز ابتدای تولد به جفت جوجه دار خوداری کنید.


 جفت جوجه دار اگر در قبل از 10 روزگی اتفاقی برایشان افتاد از دادن دان دستی وبزرگ کردن دستی جوجه ها پرهیز کنید زیرا جواب نمی گیرید چون در 10 روز ابتدایی بعد از تولد جفت جوجه دار با خوردن دان آن را تبدیل به ماده ای مانند پنیر می کنند وبه جوجه می خورانند چون جوجه آنقدر ریز است که مجرای چینه دانش نه می تواند دانی را رد کند ونه چینه دان می تواند دانی را هضم کند، ولی در هر روز بعد از تولد مقداری دان به این شکل پنیری اضافه می شود تا چینه دان جوجه کبوترآمادگی رد وهضم آن را پیدا کند وکم کم به دان خالص ( البته خیس خورده وتر شده با بزاق چینه دان کبوتر جوجه دار)


نکته : به دلیل اینکه جوجه کبوتر از طریق نوک تغذیه می شود آخرین پرهایی که در بدن جوجه کبوتر رشد می کند پرهای مربوط به اطراف نوک جوجه کبوتر است که درآن زمان دیگر جوجه کبوتر از پدر ومادرش دان نمی گیرد و این دلیلی جزرعایت بهداشت خدادادی ندارد اگر ته مانده ها در آنجا تجمع بشود باعث رشد جمعیت میکروبی  شده واز راه دهان وبینی ویا گوش وارد بدن جوجه کبوتر خواهد شد .پس از رشد پرهای اطراف نوک جوجه کبوترآن موقع بهترین وقت جداکردن جفت از جوجه کبوتر می باشد. 


 در حدود 20 روزگی جوجه ها ممکن است ماده با فاصله زمانی دو روز 2 تخم دیگر بگذارد  اگرکبوتر حمال آماده دارید آن تخم های جدید را حمال کنید و دوتخم سوراخ حمال را در زیر جفت قرار دهید تا دیگر تخم نکند وروی تخم سوراخ بخوابد در ضمن زود از دادن دان به جوجه هایش سر باز نمی زند وتغذیه را به گردن نر نمی اندازد ( باعث درشت شدن استخوان بندی در جوجه خواهد شد) در ضمن کبوترماده هم با تخم کردن های پیاپی ضعیف نمی شود. و اگرهم کبوتر حمال ندارید وتخم هم  ندارید همان تخم های زیر کبوتر را سوراخ کنید وزیرش خودش قرار دهید (تخم را نشکانید یک سوزن ریز را به داخل تخم وارد کنید)  

 در حدود بعد از 15 روزگی  جوجه کبوتر ها در حین تغذیه توسط والدین دانه هایی که از کنار به زمین می ریزند را نوک می زنند وبا آن بازی بازی می کنند ومیل خود را به بر داشتن دانه از روی زمین با این کار نشان می دهند کم کم در 20 روزگی به سراغ جای دان رفته ویکی در میان دان می خورند ، ولی درآخراز پدر ومادرشان تغذیه می کنند در حدود 30 روزگی به سراغ جا آبی نیز می روند نوکی به آب می زنند و با این کار استقلال خود را ثابت می کنند ولی در40  الی 45 روزگی بهترین زمان برای جدا کردن جفت از جوجه می باشد.


دائما" دقت کنید که جوجه ها خوب دانه گرفته باشند اگر دیدید که از دو جوجه یکی کوچکتر است و دیگری بزرگتر ، بشرطیکه رنگ آن مشخص نباشد آن را با هم اندازه خود جابجا کنید و البته مواظب باشید که والدین جدید متوجه این تغییر نشوند چون ممکن است به جوجه جدید بدلیل اینکه شبیه و هم بوی با جوجه خودشان نیست آسیب جدی بزنند .

 در حالت دیگر ممکن است جوجه ها قدری کوچک و بزرگ باشند و شما جفتی هم برای تعویض نداشته باشید که در اینصورت بهتر است پس از اینکه به والدین دانه دادید جوجه بزرگتر را بردارید و در محل امنی قرار دهید تا جوجه کوچکتر خوب دانه و اصولا" حقش را بگیرد و بعد جوجه بزرگتر را در جایش قرار دهید و پس از چند روز خواهید دید که جوجه کوچکتر هم اندازه جوجه بزرگتر شده و به آن خواهد رسید .

و دراخر مهمترین اصل  واکسیناسیون جوجهاست که باید  بگذارید جوجه کمی بدن دار شده وگوشت آورده بعد صورت بگیرد، ولی در جاهایی که تعداد جوجه کشی بالاست هر چه زودتر بهتر است، چون در صورت ابتلا به میکروب نیو کاسل تلفات خیلی سنگین خواهد بود