- تاج وریش
تاج بی رنگ و چروکیده ( آلودگی انگلی – بیماری های مزمن – تغذیه بد )
تاج سفید و پوسته پوسته و پودری ( قارچ تریکوفیتون گالینه )
طاول و زگیل بروی تاج ( آبله )
زخم بروی تاج ( در اثر نوک زدن در جنگ خروس ها – کانی بالیسم )
وجود آماس و ضخیم شدن ریش ( وبا – یکطرفه حاد و دو طرفه مزمن )
ورم ادماتوزی ریش ( آنفلوآنزای فوق حاد و تماس با آهک )
تاج رنگ پریده ( معمولا در مرغ هایی که تازه به تخم آمده اند – خونریزی داخلی – کوکسیدیوز حاد )
تاج سیاه ( سرمازدگی – گرما زدگی –پاستورلوز- آنفلوآنزای فوق حاد 
- پاها
پای رنگ پریده ( سوء تغذیه – کمبود ویتامین A – سن بالا )
پای بد شکل ( SCALY LEG در اثر جرب کنمیدوکوپتنس موتانس )
پای سیاه ( آنفلوآنزای فوق حاد )
پای کلفت شده ( استئو پتروزیس )
انحراف پا و خمیدگی ها ( پروزیس – ریکتز – SPALY LEG - FIELD RIKETS - واروس – والگوس )
- چشم ها و سینوس ها
پوسته پوسته شدن پلک چشم ( کمبود اسید پانتوتنیک )
زخم در پلک چشم ( جنگ خروس ها )
کراتئوکونژیوکتیویت ( گاز آمونیاک )
پلاک ها بطانه ای در پشت پلک سوم ( کمبود ویتامین A )
کاتارکت و کدورت قرنیه ( بدنبال آنسفالو میلیت در زمان جوجگی )
قرنیه غیر یکنواخت یا عنبیه بی رنگ ( مارک چشمی )
تورم بافت اطراف چشم ( کوریزا – مایکوپلاسموز )
آماس سینوس ها و ترشحات بینی ( کوریزا – مایکو پلاسموز )
- مفاصل
سینویت عفونی ویروسی ( رئو ویروس ها حاوی اگزودای کاهی رنگ )
کلی باسیلوزی
سالمونلایی ( عموما یکطرفه با ایجاد بافت فیبروزه در مفصل )
استافیلوکوکی ( محتویات مفصل سفت و چرکی و داغ )
مایکوپلاسمایی همراه آبسه سینه ای(حاد شیری ، مزمن کازئوزی زرد )
شبه سل
سینویت غیر عفونی نقرس
پروزیس
کمبود منگنز و نیاسین
ازدیاد کلسیم دان
کمبود ویتامین B12 و کولین و اسید پانتوتنیک
ازدیاد پروتئین گیاهی بدون وجود پروتئین حیوانی
پارگی وتر آشیل در مرغان تخمگذار و سنگین
تغییررنگ متمایل به سبزبا خونریزی درزیرجلدی با ورم بالای مفصل خرگوشی : پارگی زردپی بطنی
- عضلات
کم رنگی عضلات ( خونریزی داخلی – انگل های خارجی یا داخلی )
صورتی بودن عضلات ( مسمومیت با منو کسید کربن )
ادم عمومی عضلات ( مسومیت با نمک – بی آبی )
آبسه سینه ای ( تورم مفصل عفونی – گامبورو )
خونریزی درعضلات(گامبورو– تورم ویروسی کبد– سندرم هموراژیک– کلی باسیلوز– ضربه – کمبود ویتامین K )
تومور ( مارک )
دانه های سفید در روی عضلات ( مایت زیر جلدی لامینو زیوتیس سیستیکاله )
- کیسه های هوایی
کیسه های هوایی پر از چرکهای پنیری ( CRD )
کیسه های هوایی حاوی دانه های ریز ( آسپرژیلوزیس )
کیسه های هوایی کدر ( برونشیت عفونی – نیوکاسل )
کیسه های هوایی ضخیم شده ( عفونت های ثانویه باکتریایی )
دانه های ندول مانند در کیسه های هوایی ( مایت سیستودتیس نودوس )
- کبد
بیرنگی کبد ( خونریزی داخلی و خارجی و آلودگی به انگلهای داخلی و خارجی )
کبد زرد چرب ( مسمومیت با سموم فسفره – دژنرسانس چربی )
کبد قرمز روشن ( اریترولکوز – مسمومیت با گاز منوکسید کربن )
رسوب اورات روی کبد( نقرس احشایی– زیادی صدف جیره – کم آبی – پروتئین بالا- کمبود VITA)
اگزودای فیبرینی بروی کبد( کلی باسیلوز )
بزرگ شدن زیاد از حد کبد ( لکوز لمفویید یا میلویید – مارک )
کبد بزرگ وپرخون و شکننده ( سپتی سمی - اسپیروکتوز – بیماری مرغان جوان )
نقاط خونریزی در لبه های کبد و دو رنگ شدن کبد ( مسمومیت ها )
نکروز نردبانی بروی کبد ( گامبورو )
نقاط نکروز کوچک متمایل به رنگ صفرا و شکننده بودن کبد ( اسبیروکتوز )
نقاط نکروزه خیلی کوچک بروی کبد ( وبا ) نکروز بزرگتر ( شبه سل )
کبد ترد و شکننده با دانه های خونریزی و نکروتیک ( تورم کبد ویبریونی )
نقاط نکروزه و ندول خیلی بزرگ بروی کبد ( سل و کلی گرانولوما )
آبسه بروی کبد ( بولوروم )
جراحات نکروزه دایره ای ( تورم روده و کبد عفونی سر سیاه )
لخته خون بروی کبد ( همانژیوما )
پارگی کبد ( ضربه چربی زیاد کبد )
فیبروز کبد و سیروز ( مایکوتوکسیکوز – مسمومیت های مزمن – عفونت های باکتریایی مزمن )
- محوطه صفاقی
تورم موضعی صفاق ( بارگی سنگدان در اثر جسم خارجی - پیچ خوردگی روده – بدنبال کوکسیدیوز – اواخر کلی باسیلوز – شکستگی تخم – کانی بالیسم – وبا – سالمونلوز – تورم روده و کبد )
تورم صفاق در جوجه های جوان ( عفونت کیسه زرده – کلی باسیلوز – تورم کلیه یا نفریت )
لخته خونی در صفاق ( پارگی کبد و طحال – بد سکسینگ کردن جوجه ها )
وجود موارد زیاد مواد زرده ای در حفره بطنی ( پارگی فولیکول زرده – اسپیروکتوز – نیوکاسل – آنفلوآنزای فوق حاد – نفروز عمومی )
- قلب و پرده قلب
وجود مایع در پرده قلب ( مسمومیت با نمک – تورم ویروسی کبدی – مسمومیت با جوش شیرین – سیروز کبدی – آنگارا )
مواد فیبرینی در پرده قلب ( کلی باسیلوز)
اورات در پرده قلب ( نقرس احشایی )
تحلیل قلب ( ضعف و آلودگی انگلی )
شل شدن و انبساط قلب ( سیروزکبد – مسمومیت با نمک )
نقاط خونریزی در عضلات قلب و چربی های اطراف ( نیوکاسل )
لکه های بزرگ خونریزی روی قلب ( وبای حاد – تورم ویروسی کبد – تیفوئید )
آبسه در عضله قلب ( پولوروم )
تورم عضله همراه درجات مختلف نکروز ( پولوروم مزمن – لیستریوز – بعضی حالات تیفوئید و سالمونلوز )
تومور در عضله فلب ( مارک و لکوز )
- کیسه صفرا و کبد
پر و منبسط بودن کیسه صفرا در جوجه ها ( سرما خوردگی – مسافرت طولانی – غذا نخوردن – کمبود ویتامین A – تورم روده ها – پولوروم )
پر و منبسط بودن کیسه صفرا در بالغین ( تورم کبد ویبریونی – تیفویید )
مرمری شدن طحال ( اسپیروکتوز )
تورم و پرخونی طحال ( مسمومیت با فورازولیدون )
توموری شدن طحال ( لکوز و مارک )
وجود دانه های کازئوزی در طحال ( سل )
خونریزی و نقاط خونریزی در طحال ( نیوکاسل – آنفلوآنزای فوق حاد – سندرم خونریزی )
طحال به رنگ گیلاس ( تیفوئید )
- پیش معده و سنگدان
بزرگ شدن پیش معده ( انسداد با پر و مواد بستر )
کلفت شدن جدار پیش معده ( مارک آلودگی های کرمی )
خونریزی در محل اتصال پیش معده به سنگدان ( اول و آخر و بروی غدد = نیوکاسل – مارک )
خونریزی در انتهای پیش معده ( گامبورو )
خونریزی بروی سطح پیش معده ( جسم خارجی – مسمومیت – سندرم خونریزی )
بزرگ شدن سنگدان ( انسداد )
تحلیل سنگدان ( تورم کلیه مزمن – بیماری میکروبی یا انگلی مزمن )
نکروز موضعی با تورم صفاق ناحیه ای ( پارگی در اثر جسم خارجی )
نقاط خونریزی روی دیواره و چربی های اطراف سنگدان ( نیوکاسل )
ضخیم شدن عضلات سنگدان ( پولورو مزمن )
نازک شدن عضلات سنگدان ( مارک و انباشتگی مزمن )
- روده ها
روده های شل و وارفته ( کرم ها – کوکسیدیوز تحت حاد و مزمن )
نقاط خونریزی در روده ها ( سندرم خونریزی – نیوکاسل – مسمومیت ها – آنتریت نکروتیک – کوکسیدیوز )
دانه های کازئوزی در روده ها ( کلی گرانولوما – سل )
دانه های کوچک در روده ها ( عفونت های استافیلوکوکی – تنیا )
ورم در روده کور ( کوکسیدیوز – بیماری سر سیاه – سالمونلوز )
محتویات سفت ورقه ورقه همراه لکه های نکروزه ( سر سیاه – تورم روده و کبد عفونی )
وجود مواد پنیری در روده ( سالمونلوز و در جوجه های جوان پلوروم )
بزرگ شدن فولیکول های لمفاوی در روده کور ( تورم روده و عفونت های عمومی )
- تخمدان و مجرای تخم و بیضه ها
استحاله و پرخونی شدید تخمدان ( نیوکاسل – تیفوئید – استرس های شدید – کمبود آب )
استحاله مزمن تخمدان ( تیفوئید – سالمونلوز )
توموری شدن تخمدان ( مارک – آدنو کارسینوما )
نقاط خونریزی در زرده همراه شکستگی تخم ( نیوکاسل – تیفوئید – وبا )
انسدادمجرای تخم با مواد سفید ضخیم کرمی ( ضربه – صدمه حین تعیین جنسیت )
بیرون زدگی مجرای تخم ( تخم مرغ های بزرگ در سنین پیری )
تورم بیضه ( بیماریهای تب دار – بدی تغذیه – کمبود ویتامین ها – ازدحام )
- کلیه ها و بورس فابریسیوس
تورم کلیه ها و وجود اورات ( کمبود ویتامین A – بدی مدیریت )
تورم و بیرنگی متمایل به زرد با نقاط خونریزی در زیر کپسول ( سندرم کبد و کلیه چرب )
تورم و پر خونی کلیه ها ( بیماری های تب دار )
تورم ورنگ صورتی متمایل به خاکستری با انبساط لوله های اداری ( نفروز عمومی )
وجود اورات در سطح کلیه ( نقرس )
تومور کلیه ها ( لکوز و مارک )
بزرگی غدد فوق کلیوی ( استرس ها )
مواد پنیری در کیسه فابریسیوس ( کمبود ویتامین A )
بزرگ شدن بورس ( گامبورو )
تحلیل بورس ( تورم ویروسی کبد – آخر گامبورو – مایکوتوکسیکوز )
- دهان ، حلق ، مری ، چینه دان
طاول های سفید نکروزه بصورت لکه های سفید و منظم ( کمبود ویتامین A )
نکروز منتشر غیر یکنواخت و طاول در دهان و حلق و حنجره ( آبله )
مناطق نکروز وسیع در مری ( خوردن آهک خوردن – خوردن کات کبود )
وجود چرک در شکاف زیر بینی در دهان ( باستورلا – کوریزا – مایکوبلاسموز )
انسدادچینه دان ( بستر خوری – ازبین رفتن فعالیت عضلات در چینه دان در مارک )
محتویات خونی در چینه دان ( نوک چینی غلط - آلودگی با مایت – بارگی کیست خونی – کانی بالیسم )
مخاط حوله ای چینه دان ( کاندیدیازیس – مونیلیازیس )
ضخیم شدن و تظاهر خشن در سطح داخلی چینه دان ( کرم کابیلاریا آنولاتا )
- حنجره و نای
صفحات چرکی کازئوزی در حنجره و قسمت فوقانی نای ( وبا- نیوکاسل تحت حاد – آبله مخاطی – لارنگوتراکئیت )
تورم نای ( در تمام بیماریهای تنفسی
تورم نای همراه خونریزی ( آنفلوآنزا – برونشیت – نیوکاسل )
تورم حنجره و نای همراه غشا های کاذب ( لارنگوتراکئیت عفونی )
تورم نای موکوئیدی با موکوس فراوان ( برونشیت – آنفلو آنزا )
موکوس زیاد در نای ( مایکوبلاسموز )
کرم در نای ( سینگاموس تراکئا )
ریه ها
ادم و کمی بر خونی ( در طیوری که مدت کمی از مرگ آنها می گذرد )
ادم مشخص و بر خونی ( خفگی )
تغییر رنگ ریه متمایل به سبز یا قهوه ای محتوی مایع خون آلود ( تیفوئید )
ذات الریه وسیع همراه یا بدون کبدی شدن ( وبای حاد )
کبدی شدن ریه ها ( باستورلا بزودو توبرکلوزیس )
آبسه در ریه ( بولوروم – آسبرژیلوس ریوی )
- اعصاب
از بین رفتن خطوط عرضی اعصاب و قطور شدن غیر یکنواخت آنها ( مارک )
تورم یکنواخت اعصاب اصلی درجوجه های 2 تا 6هفته با تغییر رنگ متمایل به زرد(کمبود VITB2)
- استخوان ها
خم شدگی استخوانها ( ریکتز دربرندگان جوان –بروزیس در بالغین )
استخوان به سادگی وبا صدای ترد میشکند وخم نمی شود( استئوبروز– خستگی مرغان تخمی درقفس )
ضخیم شدن استخوان ها با مجرای مغز استخوان باریک ( استئوبتروزیس )
رنگ مغز استخوان قرمز گیلاسی ( اریترولکوز )
رنگ مغز استخوان صورتی روشن ( مسمومیت با گاز منو کسید کربن )
مغز استخوان بی رنگ ( سندرم خونریزی – آلودگی شدید با کنه و مایت – تورم ویروسی کبد )
توده های سلولی بی رنگ در مغز استخوان ( لکوز میلویید )
دانه های کازئوزی در مغز استخوان ( سل )
- مغز
ادم و خونریزی در مخچه ( آنسفالو مالاسی کمبود ویتامین E – گرمازدگی )
منبع : دکتر موذن
