با اینکه بیش از ۸۵ سال از اولین گزارش بیماری مارک می گذرد. هنوز این بیماری از جمله مشکلات صنعت مرغداری در اغلب کشورها می باشد. این بیماری تمام ماکیان را مبتلا می سازد و عامل ویروسی دارد. از ویژگی های این بیماری فلج پاها و بال ها است که در شکل حاد بیماری همراه با تومور غدد تناسلی، ماهیچه ها، پوست و سایر اندام های استثنایی می باشد. عفونت در این بیماری در چند هفته اول زندگی از راه دستگاه تنفس که تنها راه انتقال بیماری است ایجاد می شود. ویروس بیماری در اندام هایی مثل طحال و تیموس منتشر می گردد که موجب تضعیف سیستم ایمنی پرنده می گردد که این امر عواقب جدی به همراه دارد که از خود عوارض بیماری مارک مهمتر می باشد. زیرا موجب افزایش حساسیت به بیماری های دیگر و عمل نکردن واکسن های بعدی خواهد شد. ویروس این بیماری در شرایط خشک ماهها زنده می ماند و دمای زیر صفر را به خوبی تحمل می کند این ویروس تقریباً در تمام دوره زندگی پرندگانی که پس از ابتلا به بیماری جان سالم بدر برده اند و همچنین از پرندگان واکسینه شده از راه اپی تلیوم فولیکولهای پر دفع می شود. عمده ترین روش انتقال این ویروس از طریق هوا می باشد. البته لازم به ذکر است که ویروس بیماری مارک از طریق تخم مرغ منتقل نمی شود.
▪ بروز این بیماری به اشکال مقتضی ممکن است ظاهر شود از آن جمله است:
الف) شکل کلاسیک بیماری: در این شکل، بیماری در ۲ تا۴ ماهگی بروز می کند و با فلج نامتقارن مشخص می شود به صورتی که یکی از پاها به طرف جلو کشیده و پای دیگر در زیر بدن نگه داشته می شود. گهگاهی هم اعصاب گردنی درگیر می شوند در این حالت مرغ گردن خود را کشیده و سیخ نگه می دارد. درگیری اعصاب ناحیه سینه و دستگاه تنفس منجر به ظهور نشانه های تنفسی و درگیری اعصاب دستگاه گوارش منجر به ظهور نشانه های تنفسی و درگیری اعصاب دستگاه گوارش منجر به بروز انباشتگی چینه دان، اسهال و از دست دادن وزن می شود. تلفات در این شکل از بیماری متغیر است ولی به ندرت از ۱۰ تا ۱۵% تجاوز می کند.
ب) فلج زود گذر: در این شکل بیماری فلج ناگهانی بخصوص در ناحیه پاها و گردن ظاهر می شود. بیماری در حدود سن ۵ هفتگی ظاهر می شود و به ندرت در مرغ های مسن و بالغ دیده می شود.
ج) شکل چشمی: بیماری فقط در پرندگان بالغ بروز می کند. عنبیه که معمولاً رنگ نارنجی روشن دارد به رنگ خاکستری درمی آید. مردمک ها شکل بی قاعده پیدا می کند، پرنده کور می شود ولی در صورتی که آب و دان در دسترس پرنده قرار گیرد و قادر به پیدا کردن آنها باشد نمی میرد.
د) شکل حاد بیماری: این شکل بیماری در سنین پایین نیز می تواند بروز کند ولی اکثراً در سنین ۱۰ تا ۲۰ هفتگی مشاهده می شود و در بعضی اوقات تا سن ۵۰ الی ۶۰ هفتگی هم بیماری ادامه پیدا می کند. این شکل بیماری در حال حاضر معمول ترین شکل بیماری است که با تلفات بالا تا حدود ۳۰% حتی در گله های واکسینه شده همراه است. تلفات ممکن است تا ۸۰% برسد. در این شکل از بیماری پرنده رنگ پریده وپژمرده به نظر می رسد و وزن از دست می دهد و بعد ازچند هفته تلف می شود. در گله آلوده به این شکل بیماری معمولاً درصد تولید ۵% پایین ترازحد استاندارد است. در این شکل از بیماری خیلی از پرندگان بدون نشانه و به طور ناگهانی می میرند در حالی که تعدادی دیگر قبل از مرگ کسل به نظر می رسند و یاممکن است نشانه ها قدمی شبیه شکل کلاسیک از خود نشان دهند. پیش گیری و کنترل بیماری از طریق واکسیناسیون جوجه های یکروزه بهترین روش پیشگیری است. معلوم گردیده که واکسن مارک تنها از بروز تومورها و فلجی بیماری مارک پیش گیری نموده و نمی تواند از مبتلا شدن پرندگان به ویروس مارک جلوگیری نماید. بنابراین رعایت معیارهای بهداشتی از طریق مدیریت خوب و در نتیجه در تماس قار نگرفتن طیور با ویروس از اهمیت ویژه ای در جلوگیری از بیماری برخوردار است. رعایت مسائل تهویه برای دور کردن ذرات پرآلوده به ویروس در محیط جایگاه نیز در این زمینه قابل ذکر است.