مواد معدنی گروهی از مواد مغذی میباشند که ضرورت وجود آنها در جیـره دامو طیـور تشـخیص اده شـده است. املاح معدنی فقـط 4% از وزن بـدن حیوانـات را تشـکیل مـی دهنـد ولـیبـ هعلـت نقـش هـای مختلـف در واکنشهای بیوشیمیایی بدن از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. مواد معدنی فاقـد انـرژی و پـروتئین بـوده ولـی برای مصرف انرژیو پروتئینو نیز متابولیسم مواد غذایی، لازم میباشند. کلسیم کلسیم برای سلامت استخوانها ،انقباض عضلات، تحریکهای عصبی، انعقاد خون، عملکرد بسیاری از آنزیمها، حمل و نقل یون در غشای سلولی، ریتم قلـب و ترشـح هورمـون مـورد نیـاز مـی باشـد. تقریبـا 9 ٪ کلسیم بدن در استخوانها یافت میشود. طیور تخمگذار به مقادیرقابل توجهی از کلسیم بـرای تولیـد پوسته تخم مرغ نیاز دارند. نسبت کلسیم به فسفر در بدن مهم است. ویتامین D برای عملکرد کلسیم حیاتی است زیرا کمبود ویتـامین D در غذا مانع از استفاده مناسب کلسیم میشود. کلسیم اضافی در بدن موجب کاهش جـذب و مصـرف روی اسـت. منیزیم اضافی جذب کلسیم را کاهش میدهد و همچنین جایگزین شدن کلسیم در استخوان ها و دفع کلسـیم را افزایش میدهد. منابع کلسیم  در طیور تخمگـذار پوسـته صـدف و سـنگ آهـک منبـع خوبی از کلسیم را فراهم می کند. سدیم نقش سدیم در بدن عبارت است از:  حفظ تعادل غلطت نمک در مایعات بدن  تعادل اسیدو باز  انتقال پیام های عصبی علائم کمبود سدیم در بسیاری از مناطق جهان بخصوص در نواحی استوایی آفریقا دیده میشود:  از دست ادن آب  کاهش رشد منابع سدیم اصلیترین منبع سدیم نمک طعام میباشد. گیاهان از نظر مقدار سدیم، منابعی نسبتا فقیر هستند. کلُر نقش کلُر در بدن عبارت است از:  تعادل اسیدو باز  حفظ تعادل غلطت نمک در مایعات بدن علائم کمبود کلُر  آلکالوز(افزایش میزان بی کربنات خون).  تاخیر د رشد در موارد حاد. منابع کلُر اصلیترین منبع کلُر، نمک طعام میباشد. نمک درژیم غذایی دامها مهم است اما نمک زیاد رژیـم غـذایی مضـر اسـت. مسـمومیت بـا نمـک کـاملا معمول است، به ویژه هنگامی که تامین آب آشامیدنی محدود است. رژیم غذایی حاوی غلظت بالایی از نمـک (40 گرم / کیلوگرم برای مرغ، و فقط 20 گرم / کیلوگرم برای جوجه) در صورتی که تامین آب محدود باشـد ، باعث مرگ حیوانات میشود. منیزیم نقش منیزیم در بدن عبارت است از:  جزئی از ساختمان اسکلت بدن  ضروری برای متابولیسم کربوهیدرات و چربی علائم کمبود منیزیم تشنج، فلجیو مرگ منابع منیزیم سبوس، دانههای روغنی و سبزیجات برگی شکل. . روی روی در همه بافت های حیوانات وجو دارد. روی بر خلاف سایر عناصر کمیاب که در کبد تجمع می یابند، در استخوان تجمع مـی یابد. نقش روی  جزئی از ساختمان بسیاری از آنزیم ها  نقش در تکثیر سلولی  تولید، ذخیرهو ترشح هورمون ها  نقش در سیستم ایمنی  نقش در حفظ تعادل نمک بدن علائم کمبود روی کمبود روی بندرت مشاهده میشود. میزان روی مورد نیاز بدن اندک است و در اکثر مواد غذایی یافت میشود.  جوجه ها: عقب ماندگی رشد، ناهنجاری پاها، پرهای مجعد، پاراکراتوزیسو تورم آماسی مفصل منابع روی سبوس و جوانه دانه های غلات حاوی مقدار مناسبی از روی هستند. بیشتر حیوانات میزان بالای روی را تحمل می کند و سمیت روی نادر است. مقادیر زیاد روی د رژیـم غـذایی با کاهش مصرف غذا، ممکن است باعث کمبود مس در بدن شود. سلنیوم سلنیوم همراه با ویتامین E، بافت های حیوانات ر از اکسیداسیون حفاظت می کند (آنتی اکسیدان). ویتامین E ، سلنیوم را در فرم فعال آن نگه می دارد و سلنیوم، جذب ویتامین E از روده ر افزایش میدهد و میزان آن را در جریان خون و بافتهای بدن حفظ میکند. در طی اکسیداسیون، پراُکسیدها تولید میشوند و بـه سلولها آسیب میرسانند. ویتامین E از تولید پراُکسیدها جلوگیری مـی کنـد و سـلنیوم پراُ کسـیدهای تولیـد شده ر از بین میبرد. جیره حاوی مکمل ویتامین E میزان سلنیوم مورد نیاز بدن را کاهش میدهد و عکس آن نیز صدق میکند البته این بدین معنا نیست که سلنیوم کـاملا جـایگزین ویتـامین E و ویتـامین E بتوانـد کاملا جایگزین سلنیوم شود. نقش سلنیوم ( همراه با ویتامین E)  مانع از آسیب اکسیداتیو سلولی  نقش در عملکرد ایمنی سلولی  محافظت بدن در مقابل مسمومیتبا فلزات سنگین علائم کمبود سلنیوم  کاهش رشدو مرگ در بعضی از مواقع  کاهش جوجه آوری. باید هنگام اضافه کردن سلنیوم به مکمل غذایی، دقت لازم را در نظر گرفـت زیـرا سلنیوم بسیار سمی بوده و حاشیه امنیت بین دز مورد نیاز و دز سمی آن، بسیار کم است. ید ید در مقادیر بسیار کم در سراسر بدن یافت می شود. اما تنها عملکرد شناخته شده آن به عنوان جزئی از هورمون تیروکسین است. این هورمون در افزایش رشدو متابولیسم بدن حیوان نقش دارد. مقدار ید موجود در گیاهان به وضعیت ید خاکی که گیاه در آن می روید بسـتگی دارد. کاهش و تاخیر در جوجه آوری در مرغانی کهبا جیره غذایی حاوی ید به مقـدار 312 میلـی گـرم / کیلـوگرم تغذیه شدند، رخ اده است . منگنز منگنز در بسیاری از واکنشهای بیوشیمیایی بدن نقش دارد. علائم کمبود منگنز علائم کمبود منگنز در نشخوار کندگان و طیور مشاهده شده است. علائم کمبود حاد منگنز در همه گونـه هـا مشابه است و شامل: تاخیر رشد ناهنجاری های اسکلتی  نارسایی تولید مثلی Perosis  (تضعیف تاندون) در جوجه ها  برگشتگی سر به عقب در جوجه ها منابع منگنز  توزیع نامحدود در خوراک  میزان بالای منگنز در گیاهانی که در خاک اسیدی رشد می کند.  بیشتر گیاهان سبز حاوی مقادیر کافی منگنز هستند. طیور نسبت به مقادیر بالای منگنز در جیره غذایی مقاوم هستند. نشانه های مسمویت با منگنز کاهش اشتها و رشد میباشند. کبالت کبالـت جزئـی از ویتـامین ب 12 (کوبـالامین) مـیباشـد. طیـور بایـد از نظـر ایـن ویتـامین تـامین شـوند. در اکثر گیاهان مقادیر کافی کبالت وجو دارد. کبالت بیش از حد نیاز، می تواند سمی باشد ولی حاشیه امنیتی آن (فاصله میزان مورد نیازو میـزان سـمی) زیـاد است. بر خلاف مس، کبالت در بدن به میزان زیاد جمـع نمـی شـود و مصـرف تـدریجی و میـزان کـم آن ، در نهایت منجر به مسمومیت حاد کبالت نمیشود. جهت جبران کمبود مواد معدنی و عناصر کمیاب ضروری، افزایش مقاومت عمـومی بـدن بـدنبال بیمـاری هـای عفونی ودرمان با آنتی بیوتیکها، پیشگیری از بروز فلجی، بهبود رشدو تولیدو بهبود کفیت پوسـته تخـم مـرغ میتوان از مکملهای درمانی و تغذیه ای مانند کیمیا لیگو که علاوه بر درا بودن کلیه مـواد معـدنی مـورد نیـاز، اختصاصاً حاوی بیشترین میزان منگنز نسبت به سایر مکملها است، استفاده کرد.